Xuất khẩu thủy sản 4 tháng đầu năm đạt 3,3 tỷ USD

Dù tổng thể tích cực, nhưng VASEP cho rằng bức tranh xuất khẩu thủy sản không đồng đều giữa các sản phẩm và thị trường, trong bối cảnh bất ổn về thuế quan đối ứng từ Hoa Kỳ đang tạo ra nhiều thách thức.

Tôm tiếp tục là mặt hàng chủ lực, đóng góp 1,27 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm, tăng 30% so với cùng kỳ. Riêng tháng 4, xuất khẩu tôm đạt 330,8 triệu USD, tăng 15%. 

Sự tăng trưởng này đến từ nhu cầu mạnh mẽ tại các thị trường lớn như Trung Quốc, EU và Nhật Bản, cùng với giá tôm dần phục hồi do tái cân bằng cung cầu toàn cầu. 

Cá tra, với kim ngạch 632,7 triệu USD (tăng 9%), duy trì vị thế quan trọng nhưng tăng trưởng chậm lại, đặc biệt trong tháng 4 chỉ đạt 167,7 triệu USD, không tăng so với cùng kỳ.

Ảnh minh họa: Internet

Cá ngừ ghi nhận sự sụt giảm trong tháng 4 với 76,1 triệu USD, giảm 12%; song lũy kế 4 tháng vẫn tăng nhẹ 1% (đạt 304,2 triệu USD). Chính sự thiếu hụt nguyên liệu, đặc biệt do quy định kích thước tối thiểu cá ngừ vằn, đã hạn chế sản xuất và xuất khẩu.

Ngược lại, các mặt hàng như cá rô phi và cá điêu hồng tăng trưởng đột phá (138%, đạt 19 triệu USD), dù đóng góp còn nhỏ. Nhuyễn thể (chân đầu, có vỏ) và cua ghẹ cũng ghi nhận tăng trưởng ấn tượng, lần lượt đạt 216,4 triệu USD (tăng 18%), 83,1 triệu USD (tăng 82%) và 112,1 triệu USD (tăng 50%), nhờ nhu cầu cao từ Trung Quốc và ASEAN.

Về thị trường xuất khẩu, Trung Quốc và Hồng Kông là thị trường dẫn đầu, đạt 709,8 triệu USD trong 4 tháng, tăng 56%. Trong tháng 4, xuất khẩu sang thị trường này ghi nhận 182,3 triệu USD, tăng 29%, chủ yếu nhờ nhu cầu tôm, cua ghẹ và nhuyễn thể phục vụ phân khúc cao cấp.

Nhật Bản đứng thứ hai với 536,6 triệu USD trong 4 tháng, tăng 22% nhờ sự tăng trưởng của các sản phẩm giá trị gia tăng. Ngoài ra, EU và Hàn Quốc cũng cho thấy tiềm năng với kim ngạch lần lượt 351,5 triệu USD (tăng 17%) và 264,1 triệu USD (tăng 15%), đặc biệt nhờ các chính sách thuế quan ưu đãi từ EVFTA.

Đối với thị trường Hoa Kỳ, xuất khẩu thuỷ sản chỉ đạt 498,4 triệu USD (tăng 7%), xếp vị trí thứ ba, nhưng tháng 4 sụt giảm 15%, về mức 120,5 triệu USD. Sự suy giảm này phản ánh tác động của chính sách thuế quan đối ứng hiện tại từ Hoa Kỳ, làm xáo trộn hoạt động xuất khẩu.

Chính sách thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ, dự kiến áp dụng từ ngày 9/7/2025 sau thời gian hoãn 90 ngày, buộc các nhà nhập khẩu cân nhắc chuyển sang nguồn cung từ Ấn Độ và Ecuador, nơi thuế thấp hơn. Ngoài ra, các rào cản kỹ thuật như yêu cầu truy xuất nguồn gốc và kiểm soát an toàn thực phẩm càng làm tăng áp lực lên doanh nghiệp Việt Nam.

Trước thời điểm Hoa Kỳ áp thuế mới, nhiều doanh nghiệp thủy sản Việt Nam đang tăng tốc xuất khẩu, đặc biệt với tôm và cá tra. 

Vasep dự báo, trong hai tháng tới (tháng 5 và 6/2025), xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ có sự chuyển dịch mạnh mẽ trước khi chính sách thuế quan đối ứng mới của Hoa Kỳ có hiệu lực từ ngày 9/7/2025. Các doanh nghiệp Việt Nam sẽ tập trung đẩy mạnh xuất khẩu sang Hoa Kỳ, đặc biệt với các sản phẩm chủ lực như tôm và cá tra, nhằm tận dụng tối đa giai đoạn trước khi thuế quan mới làm tăng chi phí.

“Dự kiến kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này có thể tăng 10 - 15% so với tháng 4/2025, nhờ các hợp đồng được ký kết gấp rút và chiến lược giảm giá để duy trì thị phần”, Vasep cho biết.

Ngược lại, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á có thể chững lại, chỉ tăng 3–5%, do sản phẩm Trung Quốc chuyển hướng vào thị trường nội địa cũng như thị trường ASEAN. EU và Nhật Bản có thể duy trì tăng trưởng ổn định (khoảng 8 - 10%), nhờ lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do, nhưng không đủ bù đắp sự chững lại ở Trung Quốc và ASEAN.

Ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với thách thức kép từ thuế quan và cạnh tranh quốc tế. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 có thể đạt 10,5 tỷ USD, nhưng điều này phụ thuộc vào khả năng thích ứng của doanh nghiệp trước chính sách Hoa Kỳ và sự linh hoạt trong đa dạng hóa thị trường.