Mới đây, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định dự thảo Nghị quyết của Chính phủ quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai. Đây là bước đi quan trọng trong việc hoàn thiện thể chế, ngăn chặn tình trạng thao túng, “bỏ cọc” trong đấu giá đất thời gian qua.
Ảnh minh họa
Theo Tờ trình, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung quy định nâng mức tiền đặt trước trong trường hợp giao đất, cho thuê đất lên từ tối thiểu 20% đến tối đa 50% giá khởi điểm. Mục tiêu là hạn chế việc người tham gia lợi dụng mức đặt cọc thấp để “ôm” hồ sơ, thổi giá hoặc bỏ cọc sau khi trúng đấu giá nhằm trục lợi.
Bộ Tư pháp cho rằng, việc điều chỉnh này sẽ góp phần tăng trách nhiệm, giảm hiện tượng “quân xanh - quân đỏ”, bảo đảm hoạt động đấu giá minh bạch, lành mạnh. Tuy nhiên, cơ quan chủ trì cũng nhận định việc nâng mức đặt cọc có thể khiến số lượng người tham gia giảm, ảnh hưởng tới tính cạnh tranh và giá trúng đấu giá. Vì vậy, cần quy định khung chung, còn mức cụ thể nên giao cho địa phương căn cứ tình hình thực tế quyết định.
Dự thảo Nghị quyết cũng bổ sung quy định xử lý nghiêm vi phạm của người trúng đấu giá vi phạm nghĩa vụ thanh toán. Theo đó, người trúng đấu giá mà bỏ cọc phải bồi thường toàn bộ chi phí phát sinh từ việc tổ chức đấu giá, bao gồm giá dịch vụ và các chi phí liên quan. Bên cạnh đó, cá nhân bỏ cọc có thể bị cấm tham gia đấu giá quyền sử dụng đất trong thời hạn từ 6 tháng đến 5 năm, tùy mức độ vi phạm.
Tại cuộc họp, Bộ Tư pháp cho biết, dù đã có nhiều nỗ lực quản lý, hoạt động đấu giá tài sản, đặc biệt là quyền sử dụng đất, vẫn còn tồn tại tình trạng thông đồng, dìm giá, nâng giá, thổi giá, hoặc bỏ cọc sau khi trúng đấu giá. Các hành vi này gây nhiễu loạn thị trường, làm thất thu ngân sách, cản trở phát triển kinh tế - xã hội và ảnh hưởng đến an ninh, trật tự tại địa phương.
Việc nâng mức tiền đặt cọc lên 20-50% được xem là giải pháp mạnh để chặn tình trạng “bỏ cọc” và thao túng thị trường đấu giá đất. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng đây mới chỉ là biện pháp tình thế, cần được xem xét trong tổng thể cải cách pháp luật về đấu giá tài sản và quản lý đất đai.
Về lâu dài, cần minh bạch hóa toàn bộ quy trình đấu giá, áp dụng công nghệ số để giám sát, hạn chế can thiệp của con người; đồng thời tăng chế tài đối với hành vi thông đồng, dìm giá hoặc gian lận đấu giá.
Nếu được thông qua và triển khai hiệu quả, Nghị quyết không chỉ góp phần lành mạnh hóa thị trường đất đai, mà còn là bước chuẩn bị quan trọng để sửa đổi, hoàn thiện Luật Đấu giá tài sản và Luật Đất đai, hướng tới quản lý chặt chẽ, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
