Doanh nghiệp bất động sản cần làm gì để tìm "lối thoát"?

Thị trường bất động sản vẫn nhiều khó khăn

Đóng góp trực tiếp 15% GDP cả nước, lan tỏa đến 40 lĩnh vực then chốt của nền kinh tế như xây dựng, ngân hàng – tài chính, chứng khoán, bảo hiểm, du lịch, nông nghiệp …, thị trường BĐS đóng vai trò quan trọng trong "hệ sinh thái" kinh tế, tác động đến chuỗi sản xuất, ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng, an sinh xã hội và việc làm.

Tuy nhiên, từ giữa tháng 5/2022 đến nay, do nhiều nguyên nhân khách quan như dịch bệnh, chu kỳ tăng trưởng của thị trường, tăng trưởng kinh tế suy giảm, khó khăn thị trường và nguyên nhân chủ quan do hàng loạt chính sách siết chặt tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp … cũng như vướng mắc pháp lý trong quá trình triển khai dự án chưa được giải quyết dứt điểm, thị trường rơi vào trạng thái trầm lắng.

Lãi suất duy trì ở mức cao từ cuối năm 2022, giảm nhẹ vào đầu năm nay nhưng vẫn ở ngưỡng cao đối với sức chịu đựng của doanh nghiệp. Áp lực chi phí tài chính tăng cao trong khi dòng tiền "khan hiếm" do không bán được hàng, không huy động được vốn từ trái phiếu, không đủ điều kiện vay tín dụng … khiến sức khỏe các doanh nghiệp ngày càng yếu. Tình trạng khó khăn kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến thị trường bất động sản mà còn kéo theo sự trì trệ của nhiều ngành liên quan.

Theo dữ liệu khảo sát của VARS với các hội viên, nếu tình hình thị trường tiếp tục khó khăn, có tới 23% doanh nghiệp chỉ có thể duy trì hoạt động đến hết quý 3/2023, 43% doanh nghiệp trụ được đến hết năm 2023.

Nếu không kịp tìm "lối thoát", rất có thể thị trường sẽ đối mặt với kịch bản rút lui của hàng loạt nhân tố, từ doanh nghiệp đầu tư phát triển bất động sản đến doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản và môi giới bất động sản. Nhiều người lao động mất việc làm sẽ ảnh hưởng đến đời sống an sinh xã hội.

Doanh nghiệp phải tự cứu lấy mình

Chính phủ đã ban hành hàng loạt chính sách giúp doanh nghiệp giãn, hoãn nợ. Tuy nhiên, để tự cứu mình, các doanh nghiệp bất động sản phải chủ động rà soát nguồn lực, rà soát các dự án hiện có. Chỉ nên giữ lại những dự án tiềm năng mà doanh nghiệp có khả năng triển khai. Kêu gọi đầu tư, liên doanh, liên kết, bán một phần hoặc toàn bộ dự án không thể tiếp tục thực hiện.

Doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm khách hàng/nhà đầu tư hoặc liên hệ với các đơn vị chuyên nghiệp để hỗ trợ kết nối với người có nhu cầu hợp tác đầu tư, mua lại dự án. Để sớm đạt được thỏa thuận, doanh nghiệp cần hạ thấp kỳ vọng, thậm chí sẵn sàng chấp nhận bán lỗ, "không thể khó khăn cũng đòi có lãi". Phải đưa lên bàn cân giữa việc giảm kỳ vọng xuống để giảm gánh nặng chi phí, mang dòng tiền về xây dựng lại bộ máy, triển khai các dự án khả thi so với việc tiếp tục "ôm" dự án, gánh chi phí, "sa lầy" trong số lãi ngày càng tăng và đứng trước nguy cơ "chết chìm trên đống tài sản".

Thực tế cho thấy, có không ít doanh nghiệp chỉ vì cố cầm cự trong khi năng lực không đủ, đã tự đẩy mình vào đường cùng với "lãi mẹ đẻ lãi con", nhận trái đắng với số nợ khổng lồ mà tiền lãi gấp nhiều lần nợ gốc.

Nhà đầu tư sẵn sàng rót vốn vào các dự án tiềm năng

Hơn một năm trở lại đây, thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) ghi nhận sự tăng nhiệt dần. Một số doanh nghiệp mạnh tay chi cho M&A nhằm tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường và gia tăng tỷ suất lợi nhuận của mảng kinh doanh. Nhiều nhóm nhà đầu tư có sẵn tiền mặt đang tìm kiếm cơ hội, sẵn sàng rót vốn vào các dự án tiềm năng.

Trong đó, phải kể đến dòng vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài. Hầu hết họ đều hướng đến những dự án có tính pháp lý tương đối đầy đủ để tránh rủi ro. Đây là cơ hội cho những nhà đầu tư đang nắm giữ nhiều dự án "sạch" có thể bán dự án hoặc hợp tác, tạo ra giá trị và lợi ích cho cả hai bên. Đó là cách giúp các doanh nghiệp có thể xoay xở dòng tiền để trả nợ, tránh tình trạng sụp đổ, giải thể hoặc mang dòng tiền tiếp tục triển khai các dự án khác. Chống thất thoát, lãng phí tài nguyên đất đai, khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, đưa hàng vào thị trường.

Để dòng vốn ngoại tiếp tục chảy mạnh, trở thành "cú hích" cho thị trường, các cơ quan chức năng cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cũng như chính sách khuyến khích nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư ở Việt Nam. Đồng thời, Nhà nước cần tiếp tục có giải pháp tháo gỡ triệt để khó khăn, vướng mắc pháp lý đối với các dự án chưa đủ điều kiện chuyển nhượng, ưu tiên các dự án cấp thiết, phù hợp với nhu cầu của thị trường.