Theo Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG).
Chính sách này được kỳ vọng mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi xanh trong bối cảnh phát triển mới, đóng góp quan trọng vào quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế.
Ông Lim Dyi Chang, Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, Ngân hàng UOB Việt Nam cho rằng, đây là bước chuyển lớn, không chỉ dừng lại ở việc thừa nhận ESG là xu hướng, mà còn khuyến khích và thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp hướng đến phát triển bền vững. Điều này sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm chi phí kinh doanh, từ đó giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển nhanh hơn. Việt Nam đang có rất nhiều tiềm năng trong các dự án xanh.
Tại Việt Nam, cơ chế chính sách hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp không mới. Gần đây nhất là chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm trong 2 năm 2022-2023 thông qua hệ thống các ngân hàng thương mại đối với các khoản vay thương mại cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo nội dung Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội.
Dù thực hiện nhiều giải pháp thúc đẩy, tuy nhiên, hiệu quả triển khai của chương trình lại không như kỳ vọng, khi tỷ lệ giải ngân chỉ đạt khoảng 3,05% quy mô chính sách. Nhiều trường hợp khách hàng đáp ứng điều kiện ưu đãi nhưng lại có tâm lý e ngại hậu kiểm; trong khi các ngân hàng thương mại lại gặp khó khi đánh giá về khả năng “phục hồi” theo quy định.
Với chính sách mới, việc triển khai chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các dự án xanh là cơ hội đáng kể đối với khu vực kinh tế tư nhân. Điểm khác biệt so với gói hỗ trợ lãi suất cũ là lần này cơ chế đã được thiết kế rõ ràng hơn.
Nguồn vốn hỗ trợ sẽ chủ yếu đến từ ngân sách Nhà nước và các nguồn lực khác. Doanh nghiệp chỉ cần có dự án được xác nhận đáp ứng tiêu chí xanh bởi các tổ chức độc lập sẽ được hưởng hỗ trợ, miễn là đảm bảo tính minh bạch, công khai và tránh lợi ích nhóm.
Dù vậy, Tại hội thảo “Hành trình chuyển đổi xanh và các giải pháp tài chính - công nghệ”, TS. Cấn Văn Lực cho rằng nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh là rất lớn trong khi khâu huy động và phân bổ nguồn lực còn nhiều hạn chế. Nếu không sớm hoàn thiện chính sách đồng bộ, doanh nghiệp sẽ tiếp tục gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn xanh, trong khi nhu cầu vốn cho tăng trưởng xanh và ứng phó biến đổi khí hậu trong giai đoạn 2022 - 2040 ước tính lên tới 368 tỷ USD.
Một trong những rào cản lớn hiện nay là sự thiếu đồng bộ trong khung pháp lý và hệ thống đánh giá ESG. Thống kê từ Ngân hàng Nhà nước cho thấy đến hết quý 1/2025, dư nợ tín dụng xanh mới đạt 704.200 tỷ đồng, chiếm khoảng 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế.
Do đó, để triển khai hiệu quả chính sách này, cần sự đồng hành của các cơ quan quản lý trong việc ban hành hướng dẫn chi tiết về cơ chế tín dụng xanh, từ tiêu chí đánh giá đến quy trình thẩm định, nhằm bảo đảm minh bạch và tạo điều kiện thuận lợi cho cả doanh nghiệp và ngân hàng.
