Theo số liệu Hải quan 6 tháng đầu năm 2025, lượng nhập khẩu thép cuộn cán nóng (HRC) từ Trung Quốc khổ rộng (1.880 mm trở lên) tăng mạnh. Chỉ riêng tháng 6/2025, sản lượng nhập khẩu mặt hàng này lên tới 215.000 tấn, tăng 26 lần so với cùng kỳ 2024 (8.000 tấn).
Lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, lượng nhập khẩu các loại thép cán nóng khổ từ 1.880mm trở lên từ Trung Quốc về Việt Nam lên gần 650.000 tấn, cao gấp 15 lần so với 6 tháng đầu năm ngoái. Trong đó, loại thép khổ rộng 2.000mm chiếm 74% lượng nhập của 6 tháng đầu năm.
Thép HRC khổ rộng xuất xứ Trung Quốc ồ ạt nhập vào VN trong 6 tháng đầu năm nay. Ảnh: Internet
Số liệu nhập khẩu tăng bất thường cho thấy có dấu hiệu rõ ràng của hành vi lẩn tránh thuế chống bán phá giá tạm thời đối với sản phẩm thép HRC nhập khẩu từ Trung Quốc khi Bộ Công thương lần lượt quyết định điều tra chống bán phá giá vào tháng 7/2024, rồi tiếp đó là ban hành mức thuế chống bán phá giá tạm thời hồi tháng 2/2025 và tới ngày 4/7/2025 đã ban hành mức thuế chống bán phá giá chính thức đối với một số mặt hàng thép cán nóng từ Trung Quốc với thuế suất thuế nhập khẩu là từ 23,1% đến 27,83%.
Hiện, Bộ Công Thương đã có văn bản gửi Cục Hải quan đề nghị tăng cường giám sát và kiểm tra kỹ lưỡng hoạt động nhập khẩu nhóm hàng thép HRC có khổ lớn hơn 1.880 mm, tránh tình trạng khai báo không chính xác hoặc lách luật.
Chuyên gia ngành thép nhận định, nếu tính theo mức thuế chống bán phá giá với thép cán nóng Trung Quốc đang áp dụng (27,83%), sản lượng nhập khẩu HRC khổ từ 1900mm trở lên trong 6 tháng qua đã làm thất thu rất lớn cho ngân sách nhà nước, ước tính khoảng 90 triệu USD, tương đương 2.300 tỷ đồng.
Giá nhập khẩu thép HRC khổ rộng trên 1.880 mm của Trung Quốc trong tháng 6 bình quân là 502USD/tấn, giảm 13% so với tháng 6/2024 (576USD/tấn) và giảm 6% so với tháng 5/2025.
Tổng lượng nhập khẩu thép cán nóng HRC trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 4,5 triệu tấn, giảm mạnh so với mức gần 6 triệu tấn nhập về Việt Nam trong nửa đầu 2024. Trong đó, sản lượng nhập khẩu các loại thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc nửa đầu năm nay là 2,8 triệu tấn, giảm 36% so với cùng kỳ. Tuy nhiên các loại thép khổ rộng từ 1.880 mm trở lên lại được nhập về Việt Nam cao bất thường.
Các doanh nghiệp sản xuất trong nước cho biết, thép khổ rộng bản chất không khác biệt so với thép đang bị áp thuế về đặc tính kỹ thuật, mục đích sử dụng, kênh phân phối và hành vi này đã vi phạm Điều 73 và 78 Nghị định 10/2018/NĐ-CP cũng như quy định tại Nghị định 86/2025/NĐ-CP về hành vi lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.
Việc lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại nói chung hay thuế CBPG nói riêng tại VN đã từng xảy ra khá nhiều, nhất là đối với ngành thép. Hành vi này không chỉ làm triệt tiêu hiệu quả chính sách thuế CBPG mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh méo mó, thiếu công bằng, tiềm ẩn nguy cơ gian lận thương mại có hệ thống. Ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất trong nước và gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước, thậm chí có thể ảnh hưởng đến cả nền kinh tế trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu hiện nay.
