Theo IMARC Group, quy mô thị trường thực phẩm thuần chay tại Việt Nam đạt 103,2 triệu USD (2024) và dự kiến đạt 220,5 triệu USD (2033), với tốc độ tăng trưởng 8,1%/năm. Các phân khúc chính gồm sữa thực vật, thịt thay thế, đồ ăn nhanh và tráng miệng. Bên cạnh đó, doanh số còn được thúc đẩy bởi thói quen ăn chay theo ngày lễ, giúp thị trường có nhịp tăng trưởng chu kỳ rõ rệt.
Các nhà hàng chay ngày càng thu hút đông đảo thực khách (Ảnh: Vô vi chay)
Năm nay, từ đầu tháng 4 âm lịch năm nay, thị trường thực phẩm chay đã rất sôi động, với hai dòng chính: Chay chế biến sẵn và thực phẩm chay truyền thống. Các sản phẩm giả mặn như gà quay, bò xào, thịt nướng chay, lẩu chay… được trình bày bắt mắt, hương vị hấp dẫn. Trong khi đó, các nguyên liệu truyền thống như đậu hũ, nấm, rau củ, ngũ cốc… vẫn là lựa chọn quen thuộc với nhiều người ưa tự chế biến tại nhà.
Tại các chợ truyền thống, nhiều cửa hàng chuyên doanh thực phẩm đã tăng cường bày bán đủ loại tôm chay, thịt chay, mực ống, giò chay có giá từ 170.000 - 250.000 đồng/kg.
Trong khi đó, tại hệ thống các siêu thị, nhiều mặt hàng thực phẩm chay mới cũng được tăng thêm 20% so với tháng trước. Đặc biệt, các sản phẩm rau củ quả tươi sống luôn được đáp ứng đầy đủ. Tại hệ thống siêu thị Hapro, Fuji Mart, Co.op Mart, Winmart, Go! Thăng Long... đang tung ra thị trường nhiều sản phẩm đồ chay thương hiệu Việt như Âu Lạc, Cầu Tre, Vissan với giá khá rẻ.
Sự hội tụ giữa văn hóa, sức khỏe, lối sống xanh đang đưa thực phẩm chay Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng bền vững.
Bên cạnh tác động đến thị trường, xu hướng ăn chay còn được kỳ vọng sẽ tạo tiềm năng cho phát triển du lịch. Nếu như trước đây, du lịch chay thường bị né tránh do nguồn cung còn nghèo nàn, thì nay bức tranh đã thay đổi rõ rệt.
Thống kê cho thấy, số lượng nhà hàng chay thân thiện với khách du lịch tại Việt Nam dự kiến tăng khoảng 35%, từ gần 1.400 địa điểm năm 2022 lên khoảng 1.894 vào năm 2024. Không chỉ dừng lại ở việc mở rộng số lượng, nhiều nhà hàng còn tham gia cung cấp dịch vụ giao hàng, đáp ứng nhu cầu tiện lợi của khách trong và ngoài nước.
Các trung tâm du lịch lớn như Hà Nội, Huế, Hội An, Thành phố Hồ Chí Minh đang ngày càng xuất hiện nhiều nhà hàng chay cao cấp, phục vụ những món ăn fusion kết hợp tinh hoa ẩm thực Á - Âu. Điều này không chỉ đáp ứng nhu cầu của du khách quốc tế mà còn giúp nâng tầm ẩm thực chay Việt Nam.
Các nền tảng du lịch trực tuyến như TripAdvisor, Agoda đã tích hợp tính năng tìm kiếm nhà hàng chay, giúp du khách dễ dàng hơn trong việc lên kế hoạch. Đây là tín hiệu cho thấy ẩm thực chay đã trở thành một yếu tố quan trọng trong quyết định du lịch của nhiều người.
Tuy nhiên, theo Báo cáo của Exploring Vietnam Tourism, 70% cửa hàng chay hiện nay là doanh nghiệp nhỏ lẻ, thiếu khả năng phục vụ khách đoàn hay khai thác tour chuyên biệt. Điều đó đồng nghĩa với việc cơ sở hạ tầng và năng lực vận hành sẽ trở thành rào cản lớn nếu Việt Nam muốn đưa “ẩm thực chay” trở thành một sản phẩm du lịch quan trọng.
Để tăng cường thu hút khách du lịch, khai thác hiệu quả lợi thế của Việt Nam về ẩm thực chay, Exploring Vietnam Tourism cho rằng, cần có các chính sách khuyến khích và đầu tư của các doanh nghiệp để phát triển thêm các nhà hàng chay đạt tiêu chuẩn.
Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần cải thiện, sáng tạo làm phong phú và cải thiện thực đơn chay; thiết kế không gian nhà hàng mang lại sự thoải mái và hòa nhập; đẩy mạnh truyền thông và quảng bá...
